Η λογοπαθολόγος-λογοπεδικός Ειρήνη Γεωργίου απάντησε στις ερωτήσεις του Teacherries σχετικά με την ομαλότερη προσαρμογή των μαθητών με ΔΕΠΥ στην τάξη μας, τον ρόλο του εκπαιδευτικού και πόσο σημαντικός είναι αυτός καθώς και το λειτουργικότερο περιβάλλον φοίτησης, σε ένα κείμενο που ελπίζουμε να βοηθήσει όλους εμάς στο δύσκολο καθημερινό μας έργο.
H Ειρήνη Γεωργίου είναι πτυχιούχος του τμήματος Λογοθεραπείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας του Τεχνολογικού Επαγγελματικού Ιδρύματος (ΤΕΙ) της Ηπείρου (Ιωάννινα) και κάτοχος της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του Λογοθεραπευτή. Ασχολείται με διαταραχές επικοινωνίας, λόγου, ομιλίας και σίτισης-κατάποσης παιδιών και ενήλικων. Καθ’ όλη την διάρκεια της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής της πορείας, παρακολουθεί εκπαιδευτικά σεμινάρια, εμβαθύνοντας και αποκτώντας εξειδικευμένες γνώσεις σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών. Διατηρεί το δικό της κέντρο λογοθεραπείας στην Αριδαία Πέλλας και παρέχει παράλληλη στήριξη σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ώστε να ανταποκριθούν καλύτερα στο πρόγραμμα της τάξης φοίτησής τους. Η σελίδα της στο Facebook Κέντρο Λογοθεραπείας Ειρήνη Γεωργίου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αξίζει μια επίσκεψή σας.
ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα ).Είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται, κατά ένα σημαντικό ποσοστό και στην ενήλικη ζωή. Την διαταραχή αυτή την συναντάμε σε τρεις μορφές.
- Ως ελλειμματική προσοχή που για ένα παιδί σημαίνει ότι…
- Συχνά αποτυγχάνει να συγκεντρώσει την προσοχή σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας σε σχολικές εργασίες ή άλλες δραστηριότητες.
- Συχνά δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή σε έργα ή δραστηριότητες παιχνιδιού.
- Συχνά φαίνεται ότι δεν ακούει όταν του απευθύνεται ο λόγος.
- Συχνά δεν ακολουθεί μέχρι τέλους οδηγίες και αποτυγχάνει να διεκπεραιώσει σχολικές εργασίες ή άλλα καθήκοντα που του ανατίθενται στην τάξη ή στο σπίτι.
- Συχνά δυσκολεύεται να οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες.
- Συχνά αποφεύγει, αποστρέφεται ή δείχνει απροθυμία να εμπλακεί σε έργα που απαιτούν σταθερή και διαρκή πνευματική προσπάθεια.
- Συχνά χάνει αντικείμενα απαραίτητα για εργασίες ή δραστηριότητες.
- Συχνά διασπάται πολύ εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.
- Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες.
2. Ως υπερκινητικότητα
- Συχνά κινεί νευρικά τα χέρια και τα πόδια ή στριφογυρίζει στη θέση του.
- Συχνά σηκώνεται από τη θέση του μέσα στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις στις οποίες επιβάλλεται να παραμείνει καθισμένο.
- Συχνά τρέχει ή σκαρφαλώνει με τρόπο που δεν ταιριάζει σε χώρους ή περιστάσεις.
- Συχνά δυσκολεύεται να παίζει ή να συμμετέχει ήσυχα σε δραστηριότητες στον ελεύθερό του χρόνο.
- Συχνά βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και ενεργεί σαν «κινούμενη μηχανή».
- Συχνά μιλά πολύ και ακατάπαυστα.
- Συχνά απαντά απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση.
- Συχνά δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.
- Συχνά διακόπτει ή παρεμβαίνει σε συζητήσεις-δράσεις των άλλων.
3. Ως ελλειμματική προσοχή σε συνδυασμό με την υπερκινητικότητα.
Όλα τα παραπάνω είναι χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να εκδηλώνει ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ και γράφω μπορεί διότι αναφέρομαι σε μια πολυμορφική διαταραχή που συχνά μπερδεύει τους γονείς με τα χαρακτηριστικά της τα οποία με μεγάλη ευκολία μπορούν οι ίδιοι να τα προσπεράσουν δικαιολογώντας συμπεριφορές όπως πχ
-είναι λίγο παραπάνω ζωηρός ο Δημήτρης!
-είναι απρόσεκτος ..από μικρός ήταν!
-ο Δημήτρης είναι ξεχασιάρης και προχθές στον παιδότοπο ξέχασε το μπουφάν του.. από τον πατέρα του πήρε !
-βρε πολυλογά πάνε να παίξεις με τα παιδάκια …ίδιος η πεθερά μου!
Και έτσι με έναν μαγικό τρόπο υφίσταται κάτι το οποίο δεν γίνεται αντιληπτό γιατί τα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι λίγα χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν είναι έντονα και πως δεν επηρεάζουν την καθημερινότητα του παιδιού. Φυσικά, υπάρχει και η άλλη όψη που μας λέει πως δεν χρειάζεται να ανησυχούμε εάν το παιδί εκδηλώσει κάποια από αυτά για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού λοιπόν ποιος είναι απέναντι σε έναν μαθητή με ΔΕΠ-Υ και φυσικά απέναντι στον γονέα του παιδιού?
Αρχικά από την εμπειρία μου θα τολμήσω να γράψω πως αρκετοί εκπαιδευτικοί δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις για να μπορούν να εντοπίσουν την αιτία των δυσκολιών των μαθητών τους είτε αυτό ερμηνεύεται ως ΔΕΠ-Υ είτε ως κάτι διαφορετικό. Δυστυχώς είναι στο χέρι του εκάστοτε εκπαιδευτικού το πόσο και με ποιον τρόπο θα εμπλουτίσει τις γνώσεις του και γι αυτό πολλές φορές δίνουν λανθασμένη κατευθυντήρια γραμμή και στους γονείς οι οποίοι δεν έχουν γνώση της κατάστασης.
Όταν όμως ανιχνευτεί από τα παραπάνω χαρακτηριστικά η διαταραχή τότε ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να συζητήσει τις ανησυχίες του και τις παρατηρήσεις του με τον γονέα. Η αγωνία πολλών εκπαιδευτικών είναι το πώς θα διαχειριστούν την στιγμή εκείνη τον γονέα και με ποιον τρόπο μπορούν να τον καθησυχάσουν αν αγχωθεί και αν αν αν …Παρόλο που δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τρόπος, αυτό που θα πρότεινα ως σωστότερο είναι να εκφράσουμε τις παρατηρήσεις μας χωρίς χαρακτηρισμούς ,να αποφύγουμε τις διαγνώσεις γιατί πολλοί πέφτουν σε αυτή την παγίδα όταν ο γονέας θέτει ερωτήματα σχετικά με την κατάσταση του παιδιού. Ένα φιλικό κλίμα συζήτησης πάντα βοηθά χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως χάνεται η σοβαρότητα τις κατάστασης. Φυσικά, αν και λεπτή η θέση του εκπαιδευτικού, ο ίδιος θα πρέπει να παραπέμψει τον γονέα σε κάποιον ειδικό, ίσως και να του προτείνει, αρχικά, να συμβουλευτεί τον παιδίατρο του παιδιού έτσι ώστε αυτός με την σειρά του να παραπέμψει σε αναπτυξιολόγο εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού γίνεται αυτόματα σημαντικός όταν θα πρέπει να εντάξει στο σχολικό πρόγραμμα και περιβάλλον το παιδί με ΔΕΠ-Υ ,όταν καλείται να κρατάει τις ισορροπίες και φυσικά να μεταδώσει και τις απαραίτητες γνώσεις. Η συνεργασία εκπαιδευτικού, γονέα και θεραπευτών κρίνεται απαραίτητη για την εξέλιξη του παιδιού αλλά και για την ύπαρξη μιας κοινής κατευθυντήριας γραμμής. Φυσικά, η συνεργασία προϋποθέτει επικοινωνία κάτι το οποίο είναι συνήθως δύσκολο λόγω έλλειψης χρόνου. Αυτό το οποίο προτείνεται συνήθως και το προτείνω και εγώ είναι το τετράδιο επικοινωνίας όπου σημειώνονται παρατηρήσεις και ανησυχίες, προτάσσονται λύσεις, θέτονται στόχοι και ό,τι άλλο εξυπηρετεί την πορεία του παιδιού. Το τετράδιο επικοινωνίας μεταφέρεται από χέρι σε χέρι και ο καθένας σημειώνει αυτό που θέλει στην δική του ώρα και φυσικά διαβάζει τις σημειώσεις των προηγούμενων.
Ένα οργανωμένο περιβάλλον χωρίς πολλά ερεθίσματα θα ήταν το ιδανικότερο για ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ αυτό όμως δεν είναι πάντα εφικτό. Θα ήταν λειτουργικότερο να αποφεύγουμε να τοποθετούμε την θέση του κοντά σε παράθυρα, τζάμια-καθρέφτες για να μην αποσπάται η προσοχή του καθώς και να επιλεγούμε για διπλανό του έναν μαθητή ο οποίος είναι αρκετά οργανωτικός και ήπιος ως χαρακτήρας. Επιλεγούμε να είμαστε στην ίδια ευθεία με το οπτικό του πεδίο έτσι ώστε να μπορέσει να παραμείνει περισσότερο χρόνο συγκεντρωμένος σε εμάς. Οι οδηγίες οι οποίες του δίνονται θα πρέπει να είναι ξεκάθαρες και μικρές (ένα βήμα την φορά). Επίσης, θα ήθελα να σημειώσω πως η εκπαίδευση του παιδιού με ΔΕΠ-Υ δεν είναι τυπική της περισσότερες φορές γι αυτό και θα πρέπει να σκεφτόμαστε διαφορετικούς τρόπους για να έχουμε τα αποτελέσματα που επιθυμούμε. Την διάσπαση προσοχής εγώ προσωπικά την αντιμετωπίζω με απόσπαση της προσοχής, προσπαθώ η κάθε δραστηριότητα να είναι τόσο δημιουργική έτσι ώστε να μπορέσει να συγκεντρωθεί σε αυτή (κόψε-κόλλησε-ξεκόλλησε-χρωμάτισε-ένωσε-συναρμολόγησε), αποφεύγω την πολύωρη γραφή και επικεντρώνομαι σε αυτά που είναι ενδιαφέροντα για εκείνο και τα προσαρμόζω μέσα στην κάθε άσκηση-δραστηριότητα πράγμα βέβαια που προϋποθέτει αρκετό χρόνο εργασίας στο σπίτι. Όσο για την υπερκινητικότητα την αντιμετωπίζω με κίνηση, κάθε είδους κίνηση : σβήσε τον πίνακα ,μοίρασε τα φυλλάδια ,μάζεψε όλα τα τετράδια. Ένα μπαλάκι antistress κολλημένο κάτω από το θρανίο, ένα διακοπτάκι on-off ή ακόμα και ένα κομμάτι πλαστελίνης βοηθoύν ώστε να διοχετευτεί εκεί η κίνηση.
Ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ γίνεται λειτουργικότερο όταν όλοι οι φροντιστές-θεραπευτές προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό και γίνονται ομάδα. Όταν θεραπευτές και εκπαιδευτικοί, ερχόμενοι συχνά σε αντιπαράθεση διότι νομίζουν πως υφίσταται διαγωνισμός για το ποιος θα κάνει καλύτερα την δουλειά του και έτσι χάνουν το νόημα του στόχου τους, αφήσουν πίσω εγωισμούς. Όταν γονείς, οι οποίοι φοβούνται μήπως στιγματιστεί το παιδί τους με όλες αυτές τις ενέργειες χωρίς να συνειδητοποιούν πως οι ίδιοι θα το στιγματίσουν εάν τελικά οι ενέργειες αυτές δεν γίνουν, αφήσουν πίσω στερεότυπα.
Συγχαρητήρια σε όλους τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι γίνονται αφετηρία για ένα αξιοσέβαστο μέλλον για τους μαθητές τους και βάζουν κάθε μέρα το δικό τους λιθαράκι έτσι ώστε να έχουν όλα τα παιδιά ίσες ευκαιρίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου